Dzisiaj nieco o terminologii stosowanej w recenzjach i przez audiofili / melomanów.
Wielu z nas szuka ciepło grających sprzętów. Tylko dziwnym sposobem próbując nabyć takie na podstawie rad w sklepie, recenzji, czy opinii użytkowników okazuje się, że dane urządzenia gra zupełnie inaczej niż to sobie wyobrażaliśmy.
Ciepłe, czyli jakie?
W trakcie wspólnych odsłuchów ze znajomymi zajawkowiczami, obserwowałem w jaki sposób reagują oni na zmiany w systemie. Okazuje się, że większość z nas nazywa inaczej różne cechy brzmieniowe.
Ciepło na górze
Wzmacniacz na lampie 300B to zazwyczaj eteryczność – lekkość, gładkość, delikatne zaokrąglenia i lekkość. Tutaj ciepło emanuje na górze, natomiast brzmienie zazwyczaj mamy mocno liniowe więc ten dźwięk nie bucha, a raczej jest dla wielu nieco zbyt lekki.
Wzmacniacze na lampie 845 mają w sobie również nieco tego co 300B, ale grają jeszcze bardziej studyjnie (zwzwyczaj) środek – wokale, instrumenty są mało osadzone i np. w połączeniu z małymi/wąskimi kolumnami ciężko znaleźć poszukiwane „ciepło”
Ciepło na dole (bas)
Innym rodzajem ciepła jest po prostu odpowiednie dogrzanie dźwięku od dołu – niskimi rejestrami. Mamy mocniejsze ciśnienie akustyczne więc wrażenie jest jakby grało „pełniej”. Luźniejszy bas często sprawia wrażenie cieplejszego grania.
Ciepło w średnicy (np. wokale)
Czasem jest to większe nasycenie barwowe, czasem delikatne podbarwienie od dołu, czasem lekkie złagodzenie góry, aby balans tonalny przesunął się w dół. Ekspozycja średnicy, wypchnięcie jej do przodu często nazywana jest ciepłem. Np. Harbeth stosuje tego typu zabieg.
Poniżej kilka wzmacniaczy z mojej kolekcji, które można odebrać jako ciepłe, chociaż każdy na inny sposób i nieco w innym miejscu.
Ciepło, a konstrukcja kolumny
Bardzo często jako cieplejsze odbieramy kolumny z szerszą szeroką frontową ścianką – Harbeth, Snell, Audio Note, Spendor, Devore i wiele innych.
Dźwięk ze średnicy jest nieco bardziej osadzony i odbieramy go jako bardziej obecny, esencjonalny.
Szansa na granie, które odbierzemy jako ciepłe będzie właśnie w przypadku szerszych ścianek frontowych, w konstrukcjach gdzie woofer odpowiada za bas i tony średnie.
Np. JM Lab 920.1 był kolumną grającą eterycznie z wyczuwalną bogatą paletą barw, dźwięk był konturowy, szybki ale wydaje się, że przez wielkość głośników średniotonowych był lekki i słabo osadzony w środku. Był więc bardziej techniczny i eteryczny niż ciepły wg mojego słownika. Brakowało MIĘSA.
JM Lab Spectral 913.1 (przeczytaj więcej tutaj ) miał tej słodyczy i osadzenia dźwięku znacznie więcej, mimo 8 calowych, a nie 10 calowego woofera. To granie jest neutralne, żywe, a jednocześnie mocno esencjonalne i osadzone – bardzo, bardzo trudne do osiągnięcia.
Ciepło brzmiące kolumny – potencjalnie, bo każda na inny sposób 🙂
Snell E3 zaś to jedno z bardziej obecnych, a jednocześnie liniowych brzmień. Luźne zawieszenie basu powoduje, że nie uzyskamy tak kontrolowanego dołu, jak z nowszych przetworników, ale rozmiar membrany, jej materiał i strojenie + szeroka ściana powoduje, że grają niezwykle przyjemnie dla ucha, a jednocześnie prawdziwie. To jedne z najciekawszych głośników w skali all-time, mimo, że korzystają z bardzo tanich przetworników i były w latach 90 modelem z niższej półki.
Ciepło inaczej
Wielu audiofili ciepło nazywa:
- zabrudzeniami
- podbarwieniami
- osłodzeniem
- nienaturalnościa
- zmuleniem i sklejeniem
- uśrednieniem
- zniekształceniami
Wcale nie musi to oznaczać, że dane urządzenie ma takie cechy – może być po prostu połączone z innym, które wnosi do toru coś podobnego i wówczas te cechy nakładają się i brzmią źle, nienaturalnie, męcząco, nieprzejrzyście.
To też NIE SĄ ZŁE CECHY dla naszego ucha, ale muszą być świadomie zastosowane i zidentyfikowane.
Ciepło to także wielkość źródeł pozornych – czyli tego jak odbieramy rozmiar wokali, instrumentów na scenie i ile miejsca / powietrza jest między nimi. Powiększenie źródeł pozornych daje więc wrażenie bardziej obecnego wokalu. Większego rozmiaru sceny, ale często także większego sklejenia, mniejszej swobody dźwięku.
Wiele z amerykańskich sprzętów – Audio Research, Conrad Johnson, Pass Labs sprawia takie wrażenie. W dużych pomieszczeniach, przy szerokim rozstawie kolumn to „pasuje” w naszych 20-30mkw salonach powoduje sklejenie dźwięku i nienaturalne proporcje.
Ciepło, a balans tonalny
Na koniec chyba najpopularniejszy sposób „ocieplania systemów”. Liniowy charakter – mocno audiofilski dla nieosłuchoanego ucha i w niezaadoptowanym pomieszczeniu – często jest zbyt jasny, analityczny.
W połączeniu z np. kiepską realizacją nagrania mamy wrażenie źe jest ostro i nieprzyjemnie.
Najpopularniejszym sposobem leczenia problemu (choć niestety nie przyczyny) jest CIEPŁY kabel, który zamula brzmienie, obcina wysokie. Sprawia wrażenie że jest mniej męcząco i przyjemniej. Idziemy na kompromis i tracimy część cennych informacji.
Wiele wzmacniaczy, czy niektóre źródła również mają taki charakter – delikanie przesunięty balans tonalny w dół zawsze nieco psuje przestrzeń, czytelnośc, detal, zabiera prawdziwość, ale jest bardziej znośny
Jak więc złożyć dobry, ciepło grający system?
Taki system musi zawierać sporo dobrej klasy elementów neutralnych, być dopasowany do rozmiaru pomieszczenia i odległości odsłuchu. Recept jest wiele. Nie ma jednej dobrej, uniwersalnej.
Na pewno zakup małej, analitycznej/detalicznej kolumny, która wymaga dużo prądu to coś, czego bym unikał na starcie.
Często naprawdę duże kolumny można wstawić do 15-20mkw i mieć świetne granie. Pomieszczenia powyżej 25mkw to wręcz mus dużej kolumny z osobnym basem. Wówczas można to napędzić słabszą elektroniką, która pierwsze waty mocy ma po prostu lepsze, barwniejsze. Można skorzystać wówczas ze wzmacniaczy w A klasie, które odbierane są przez nasze ucho zdecydowanie najlepiej.
Dopieszczać źródłem (najłatwiej wypożyczać) i kabelkami – te również polecam neutralne i potem bardzo delikatnie testować ocieplające.
Jeśli jednak źle zaczniemy (kolumny) to żaden kabel, lampa NOS, wzmacniacz, czy bezpiecznik nam tego nie wyprostuje. Jacek walczył tak z Yaqinem i Sonus Faber.
Jeżeli chciałbyś naprawdę dobre, ciepło brzmiące stereo… czytasz, oglądasz, kupujesz, a nie działa… zapraszam na http://audio-architect.eu
